در نوشته های قبلی به صورت مفصل بر نقش و اهمیت ارزیابی مشاغل نوشتیم. نوشتیم که بدون آن، سایر زیرسیستم های منابع انسانی محکوم به شکست هستند. با همین رویکر قصد دارم در این نوشته و چند نوشته بعدی برخی از مهمترین مدلهای ارزیابی مشاغل را بررسی نمایم. در این نوشته، مدل مرسر را توضیح میدهم.
مدل ارزیابی مشاغل مرسر از جمله الگوهای امتیازی ارزیابی مشاغل است. برای اشنایی کلی با مدلهای ارزیابی مشاغل، به صورت خیلی کلی، آنها به چهار دسته رتبه بندی، طبقه بندی، مقایسه عوامل و همچنین امتیازی تقسیم بندی می شوند که دو روش اول کیفی و در سازمانهای خیلی کوچک قابل استفاده است و دو روش دوم کمی هستند.
الگو مرسر از الگوهایی که در دسته روشهای کمی و به نحوی ترکیبی از روش امتیازی و مقایسه عوامل است. این سیستم امتیازبندی بر پایه چهار عامل اساسی، تعیین کننده اندازه شغل می باشد. یک عامل اختیاری نیز به نام ریسک وجود دارد که در صورتیکه شغل موردنظر شامل خطرات روانی- جسمی باشد، مورد بررسی قرار می گیرد. شکل زیر این عوامل و زیر عوامل را به خوبی نشان می دهد:
در شکل ذیل ابعاد الگوی مرسر و تعاریف آن ترسیم شده است:
برخی از مزایای الگوی مرسر
از مزایای این روش این است که
(1)به بنچمارکها وابستگی خوبی دارد که این عدالت بیرونی را تضمین می کند، یکی از مهمترین مشخصه های ارزیابی مشاغل اثربخش، توجهی است به عوامل محیطی و بیرونی سازمان دارد. الگوی مرسر به خوبی این متغیر را در نظر گرفته است.
(2)اتحاد و همراستایی قابل قبولی با استراتژی و زنجیره ارزش افزوده سازمان دارد. تقریبا 60درصد از امتیازات در این مدل به ماهیت و نوع اثری است که شغل بر تحقق نتایج شرکت دارد. زنجیره ارزش سازمان در الگوی مرسر به خوبی ترسیم شده و تلاش می شود تا سهم هر کدام از مشاغل در ارزش افزوده سازمانی تا حد امکان مشخص شود.
(3)اگر این روش به درستی انجام شود، مبنای مناسبی برای تدوین مدل شایستگی های استراتژیک سازمان فراهم می کند.
(4)از دیگر مزیتهای الگوی مرسر این است که متغیرها و ابعاد را به صورت متقاطع اندازه گیری می کند. به عنوان مثال بخشی از ماتریس ماهیت اثر و میزان مشارکت در شکل ذیل نشان داده شده است.
(5)مزیت دیگر این الگو تناسبی است که با فعالیت های تیمی دارد. این مشخصه با وضعیت امروز بازار و فعالیتهای سازمان تناسب بهتری نسبت به مدلهایی مانند هی دارد.
(6) مهمترین مشخصه برای اغلب کارکنان دانشی زمانی که وارد مجموعه ای می شوند، آینده ای است که در آنجا دارند. مسیر شغلی تا حد زیادی می تواند این اینده را برای افراد روشن کند. تصویر زیر این مفهوم را به خوبی نشان می دهد. اگر ارزش هر شغل به درستی معلوم شود، امکان طبقه بندی و رتبه بندی مشاغل فراهم می آید، می توان سیستم پرداخت را به صورت عادلانه طراحی نمود، مبنایی برای مسیر شغلی فراهم می آید. قبلا هم گفته ام، این تازه شروع است. این تازه پایه است و این تازه آغاز سفری است که شما تنها یکی از الزامات آنرا فراهم نموده اید.
پ.ن: برای آشنایی با مدل هی گروپ از مدلهای رقیب الگوی مرسر می توانید به این صفحه مراجعه کنید.
پیروز و پایدار باشید.
اگر مفید بود با دوستان خود به اشتراک بگذارید.
بازتاب: مروری بر مدل ارزیابی مشاغل هی گروپ - قراول، دیدبان رفتار سازمانی : قراول، دیدبان رفتار سازمانی
مشاغل در قرن 21 وبعد از رشد روز افزون تکنولوژی جدید محتاج روشهای جدید و ماتریس های ارزشیابی خاصی گردیده است. ارزشیابی شغلهای فن آوری اطلاعات و حتی نوشتن شرح شغل برنامه نویس بسیار مشکل شده است. بعضی مشاغل که قبلا با تجربه بیشتر درجه بندی میشدند با تکنولوژی جدید باید برعکسه آنها فکر کرد مثلا برنامه نویس دو سال قبل دانشگاه شریف باید از فارغ التحصیل جدید کتر حقوق بگیرد و این امر در ارزشیابی سنتی ممکن نیست. شغلهایی هستند مثل خاموش کردن چاه نفت که متخصص بسیار خاص میخواهد و یا برنامه نویس برای خلق هکر و یا ضد هکر. بنظر میرسد بهتر است طبقه بندی تیم ورک را آنجام دهیم بهتر باشد. شاید دیگر لازم نیست شغل جوشکار را ارزشیابی کنیم؟