پوپولیسم یا عوام گرایی، به نوعی گرفتن طرف مردم یا بهتر بگویم عوام در مقابل نخبگان است. البته این تعریف در علوم سیاسی است پس واژه ها هم بایستی در آن زمینه ترجمه شوند. نخبگان در علوم سیاسی عمدتا به طبقه حاکم می شود. حال اگر همین مفهوم را وارد سازمان کنیم می توانیم مدیران پوپولیست را نیز پیدا کنیم.
حال پوپولیسم چه مشخصه هایی دارد؟
اولین مشخصه و پیش فرض پوپولیست ها این است که تصور می کنند عوامل یا طبقه غیر نخبه، یا عامه مردم افرادی ناآگاه، منفعل و ضعیف هستند.
مشخصه دوم این است که پوپولیست ها بدون در نظر گرفتن طبقه حاکم و صاحب منصبان(ما در سازمان می توانیم به ذینفعان بدل کنیم، افرادی که توانایی اثرگذاری بر تصمیمات و جهت گیری ها را دارند) تلاش دارند با بهره گیری از همان افراد ناآگاه، منفعل و ضعیف برای آنها خدمتی فراهم کنند.
مشخصه سوم، اسم رمز این گروه است: مردم واقعی. پس در هر زمانی هر فردی می تواند ادعا کند که به نمایندگی از مردم واقعی در حال صحبت است و برای نجات این مردم واقعی در حال قیام کردم علیه طبقه حاکم است.
مشخصه چهارم رو در دیدگاه کاملا انتقادی این گروه از مدیریت همه ی پیشینیان میتوان تبیین کرد. یک پوپولیست بدون این مشخصه اساسا وجود خارجی ندارد. منتقد است نسبت به نخبگان پیشینی(در شرایطی که خود نیز اکنون در دایره نخبگان قرار گرفته).
مشخصه پنجم را می توان در وعده های کلی و مبهم یافت که در نهایت اغلب آنها به صورت عکس اتفاق خواهند افتاد. در کنار این وعده، این افراد نسبت به قبلی ها بیشتر در دسترس هستند. همیشه چندین نفر را اطراف آنها می توانید مشاهده کنید که خلاف دستورالعمل ها، قوانین و آیین نامه ها درخواستهایی دارند که اتفاقاً به آنها هم میرسند.
و نهایتا مشخصه ششم، تصمیمات مقطعی و هیجانی که تصادفاً نیازهای کوتاه مدت مردم واقعی را رفع می کند، همان طبقه ساکت که پوپولیست ادعا می کند به نمایندگی از آنها صحبت می کند.
البته شش مورد فوق اهم مشخصات این گروه است و شاید بتوان این لیست را خیلی بیشتر از این بسط داد ولی از آنجایی که صحبت من در خصوص مدیران پوپولیست در سطح سازمان است این موارد مهمترین آنها در این حوزه بود. حال نگاهی به اطراف خود بیندازیم. قطعا در عمر کاری خود مدیرانی از این دست دیده ایم، عمدتا اینها محبوب می آیند، محبوب می مانند و محبوب هم می روند. محبوب می آیند چون وعده های کلی و مبهم جذابی برای کارکنان دارند، محبوب می مانند چون در دوره اینها علی رغم مشکلاتی که در شرکت یا سازمان وجود دارد مزایا، وام ها و خدمات رفاهی افزایش پیدا می کنند. و محبوبد می روند چون نفر بعدی اگر عاقل باشد بایستی بسیاری این تصمیمات رو ملغی کند چون نفع بلند مدت سازمان را بایستی ببیند، کارکنان این امر و این سبک مدیریت را برای خود ناخوشایند می یابند.
افزایش مواردی مانند مزایا، وامها و خدمات رفاهی خوب است، ولی نکته اینجاست که این افزایش ها عمدتا هیجانی و بدون نگاه سیستمی گرفته می شوند، تفاوت افراد در آنها دیده نمی شود و عمدتاً با عملکرد افراد ارتباطی ندارد. پس قشری که عملکرد بالاتری دارند در شرکت بسیار ناراضی خواهند شد، علی رغم افزایشی که در خدمات رفاهی خود داشته اند، چون برای آنها وجود تفاوتها مهم تر است. اینکه اگر من بیشتر کار کرده ام یا نقشی استراتژیک تر داشته ام، پس دریافتی بیشتری هم بایستی داشته باشم. مدیر پوپولیست اینگونه تصمیم گیری نمیکند. در بلند مدت نارضایتی مخصوصا در ستاره های شرکت به شدت افزایش می یابد در شرایطی که سایر کارکنان و کارمندان معمولی بسیار راضی تر هستند. در نظر بگیرید عملکرد بلند مدت شرکت را…
شیوه برخورد و تعامل با این مدیران را بایستی در آگاهی بخشی یافت. آگاهی بخشی در خصوص تصمیماتی که میگیرند. این گروه صرفا سمت یا پست را همراه با محبوبیت میخواهند، پس اگر کارکنان به نوعی دریابند تصمیم عوام فریبانه در ظاهر جذاب امروز مدیر ممکن است روزی شرکت را به تعطیلی بکشاند با تصمیمات این چنینی وی مخالفت کنند و مدیر پوپولیست هم در دراز مدت از این نوع رفتارهای خود دست میکشد. ولی از آنجایی که از لحاظ فرهنگی هم ما یک جامعه با دیدگاه کوتاه مدت هستیم، به احتمال زیاد با روند رو به رشدی از مدیران پوپولیست در آینده هم روبرو باشیم. بنابراین آگاهی بخشی در خصوص نگاه سیستمی و تفکر استراتژیک در کلیه سطوح شرکت که البته جزو شایستگی های مرسوم سازمانی هم هست، می تواند از رشد این گروه جلوگیری کرد.
پیروز باشید و پایدار
با عرض سلام وتبريك سال نو
از بابت ارسال مطالب مفيد وخوبتان بسيار سپاسگذارم . موفق ومويد باشيد.
سلام واقعا حال کردم
در اکثر اوقات همه چیرو می‌دونم اما راجع به این واژه هیچی نمیدونستم،
مطلب بسیار مفید و مختصر اما جامع بود،قلم روان وشیوایی هم داشت(قابل فهم ودور از ابهام)
متشکرم
ثابت نیا
جناب آقای ثابت نیای عزیز
سلام و وقت به خیر
از لطفا و محبت حضرتعالی متشکرم