چکیده: شاید یکی از مهمترین مباحث رفتار سازمانی بدرفتاری های محیط کار از جمله قلدری در محیط کار، آزارهای جنسی و غیره باشد. آنچه در این نوشته بحث شده است، موضوع قلدری در محیط کار و اهمیت رسیدگی به آن است.
بدرفتارهای محیط کار از دهه 80 میلادی در اوج تحقیقات قرار گرفت و هنوز هم هر سال تحقیقات مختلفی در این خصوص صورت می پذیرد. حتی موسسات تحقیقات مخصوصی برای بررسی بدرفتاری در محیط کار ایجاد شده است. از این بدرفتاری ها می توان به قلدری در محیط کار، آزار و اذیتها، تعارضات بیش از حد، آزارهای جنسی و … اشاره نمود. جالب است برای شروع بدانیم قلدری در محیط خیلی بیشتر از چیزی است که تصور می کنید. اغلب شرکتها با اکراه چنین آماری را اعلام می کنند و اغلب آمارهای اعلام شده هم بدون نام و در بین شرکتهای زیادی صورت پذیرفته است. البته در برخی کشورها قوانینی اجباری برای اعلام رسمی چنین آمارهایی وجود دارد و شرکتها مکلف هستند این آمارها را اعلام کند. به عنوان مثال بر اساس تحقیقی که در بریتانیا انجام شده است از هر 10 نفر، 6 نفر یا شاهد یا قربانی قلدری در محیط کار بوده است. جالب است که پژوهشگران این پژوهش، نتایج را شوک آور میدانند.
قلدری در محیط کار به معنی آزار و اذیت، رنجاندن و محروم کردن یک نفر از لحاظ اجتماعی و یا اثرگذاری منفی بر وظایف کاری افراد به صورت مکرر و تکرار پذیر است.
تعریف روشن است. پس هرگاه در سازمانی چنین اتفاقی روی دهد، شخصی دیگری را آزار و اذیت کند، مورد رنجش قرار دهد و یا بر انجام وظایف کاری وی اثر منفی بگذارید، در این تعریف می گنجد و در واقع قلدری در محیط کار روی داده است. البته یک نکته وجود دارد، این رفتارها تنها زمانی در تعریف قلدری می گنجد که تکرار شوند. این رفتار تکرار شونده آنقدر تکرار می شود تا موقعیت فرد قلدر تثبیت شده و فرد دیگر به عنوان یک فرد ضعیف شده مورد پذیر قلدر قرار گیرد. یعنی نهایتا تکرار این اعمال به ایجاد عدم تعادل در قدرت تثبیت شده منجر می شود.
شاید تصور می کنیم این آمار در سازمان ما پایین باشد ولی اگر این چند مشخصه تکرار پذیری، اثرمنفی و عدم تعادل در قدرت را بررسی کنیم و به دنبال شواهدی برای آن در سازمان خود باشیم, به مصداق های جالبی برسیم.
برای درک قلدری خیلی دنبال مفاهیم پیچیده ای لازم نیست باشیم، همینکه یک کارمند دارای اطلاعات حساس و مهم، آنرا از دیگران دریغ کند، یا یک همکار از طریق شوخی های شخصی فرد دیگری را تحقیر کند، یا حتی برخی شایعه سازی ها که به منافع شخصی برخی ضرر میرساند، همه در دسته قلدری در محیط کار قرار می گیرد.
هر چه تعداد دفعاتی که چنین رفتارهایی را تجربه کرده اید، و احساس منفی به شما دست داده است، بیشتر باشد شما درگیری بیشتری با این مفهوم در محیط کار خود دارید.
اولین پیامد منفی قلدری در محیط کار، تاثیرات فردی است که روی قربانی می گذارید. ایجاد نارسایی های شناختی اولین پیامد خواهد بود که منجر به ناتوانی فرد در انجام وظایفی می شود که به صورت طبیعی قادر به انجام آنهاست. ناتوانی در انجام چیزی که احتمالاً برای آن استخدام شده است. آنچه علم روانشناسی به ما توصیه می کند این است که اگر نارسایی شناختی درمان نشود و موانع آن برطرف نگردد می توانند به اضطراب، فشار روانی، خستگی، خواب آلودگی و اختلالات عاطفی منجر شود.
پس اثرات قلدری در محیط کار اگر در دراز مدت درمان نشود و جلوی آن گرفته نشود، می توان هم برای افراد و هم برای سازمان جبران ناپذیر باشد.
وضعیت فعلی خود را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا تا کنون از کارکنان خود در این خصوص سوالی پرسیده اید؟ مواردی که تا کنون پیش آمده را چگونه حل کرده اید؟ با نظر شخصی خود یا با کمک رفتارشناسان و روانشناسان؟
اولین وظیفه هر سازمان حفاظت از افرادی است که زیر پرچم آن فعالیت می کنند. پس بهتر است از همین امروز شروع کنیم، از ابزارهای استاندارد(در نوشته های بعدی معرفی خواهم کرد) استفاده کنیم و وضعیت سازمان خود را در این خصوص روشن کنیم و با کمک متخصصان رفتار سازمانی برای بهبود آن تلاش کنیم.
پیش از آنی که دیر شود اقدامی در این خصوص صورت دهید.
پیروز و پایدار باشید.
اگر مفید بود با دوستان خود به اشتراک بگذارید.
