دروغ بزرگ برنامه ريزي استراتژيك

بدليل مشاركتي كه در تدوين چندين سند راهبردي داشتم و به جهت اعتقادي كه به كاربردي بودن هر عملي كه انجام مي‌دهم دارم، بارها و بارها مورد سوال قرار گرفته بودم كه برنامه ريزي استراتژيك با اين هزينه هاي كمرشكن و زمانبري كه دارد چقدر مي تواند براي سازمانها مفيد باشد. چگونه مي توانيم آنرا اجرايي كنيم و سوالات بسيار ديگري شبيه به اينها. جواب هاي نسبتاً قانع كننده اي-البته از ديد خودم- معمولا به سوال كننده ها مي دادم و معمولاً‌ در ابتدا از مفيد بودن وجود استراتژي شروع مي كردم و با مثالهاي مختلف عملي ضرورت و نحوه اجراي آنرا توضيح مي دادم.

امروز بر حسب اتفاق در حال مرور مطالب مجله كسب و كار هاروارد بودم كه به مقاله اي تحت عنوان "دروغ بزرگ برنامه ريزي استراتژيك"   برخوردم كه در نوع خود جالب بود.

در اين مقاله به نوعي به برخي دامهايي كه در بحث استراتژي با آنها روبرو مي شويم را بحث كرده بود. همه محققان و مديران از اهميت برنامه ريزي استراتژيك آگاهي دارند. در عين حال اغلب از آن مي ترسند بدين دليل كه استراتژي از افراد مي خواهد با آينده اي مواجه شوند و براي آن برنامه ريزي كنند كه تنها آنرا حدس مي زنند و بدتر اينكه تاكيد بر يك استراتژي، حيطه اختيار مديران در تصميم گيري را محدود مي سازد و گزينه ها و فرصتهاي محدودتري را در اختيار مديران قرار مي دهد.

به اعتقاد نويسنده مقاله، مديران در پاسخ به اين قضيه، سعي مي كنند مسائل و چالش ها را از طريق ابزارهاي آزموده شده كه قبلا مورد استفاده قرار گرفته اند، حل كنند و رام خود كنند.

به عبارت ساده تر مديران سعي نمي كنند از طريق مدلها، ابزارها و چارچوبهاي توصيه شده توسط مشاوران مهمترين مسائل را شناسايي كنند و نهايتاً‌ از طريق بهترين راه ممكن به آن دست پيدا كنند. بلكه آنها صرفاً تلاش خواهند كرد تا از طريق ساده ترين فرايند ممكن و به شكلي كه كمترين منابع ممكن را صرف كنند، نحوه دستيابي به اهداف خود را با يك رويكرد كاملا واقعگرايانه مشخص كنند.

نويسنده مقاله از كاربرد همزمان دو كلمه برنامه و استراتژيك با يكديگر احساس رضايت نمي كند و معتقد است اين دو كلمه سنخيتي با يكديگر ندارند.

از ديد وي نكته اينجاست كه برنامه يك مشخصه خاص و ويژه دارد و آنهم شدني بودن آن است. يعني ما بر اساس منابع خود و بر اساس وقايع كاملا قابل پيش بيني برنامه خود را تنظيم مي كنيم. با اين تعريف برنامه و استراتژي را از اين به بعد بايستي با دقت بيشتري در كنار هم بكار بريم.

براساس اين ديدگاه، برنامه يرزي استراتژيك نيست و براي جهاني واقعي خيلي زياد از حد قطعي(Deterministic).

دو نكته را نيز نويسنده در ادامه مطرح مي كند كه ما نبايد كنترل هزينه را به عنوان استراتژي در نظر بگيريم و ديگر اينكه آينده به هيچ وجه قابل پيش بيني نبوده و نخواهد شد.

حال با دانسته هاي خود كمي به موارد فوق فكر كنيم.

–         چقدر تا كنون به استراتژي با اين ديد نگاه كرده بوديم؟

–         و مرز استراتژي و برنامه را تا كنون چگونه مشخص مي كرديم؟

موفق باشيد