مدیریت ریسک های منابع انسانی

پیرو نوشته های قبلی در خصوص مدیریت ریسک منابع انسانی (که ادامه همین نوشته می توانید در قسمت مطالب مرتبط ملاحظه بفرمایید) در این نوشته، قصد دارم، فرایند مدیریت ریسک منابع انسانی توضیح بدهم. در حالت کلی فرآیند مدیریت ریسک در اصل دارای 5 مرحله است:

• برنامه‌ریزی
• شناسایی
• ارزیابی
• اداره کردن
• نظارت و گزارش‌دهی

همین پنج مرحله در فرایند ریسک های عملیاتی مانند منابع انسانی هم صادق است. در ادامه مختصری در خصوص هر کدام از این گامها توضیحاتی بیان می شود و همچنین ابزارهای ضروری تشریح می شود:

برنامه‌ریزی‌

برنامه ریزی مرحله ای است که در نحوه مدیریت ریسک های احتمالی تعیین می شود، در این مرحله مدل، نقش ها و مسئولیتها تعیین می شود و در صورت لزوم معیار ارزیابی ریسک های شناسایی شده مستند می شود.

شناسایی

مرحله دوم شناسایی ریسک‌ها مي‌باشد. به این منظور توصیه می کنم این مطلب را در خصوص رویکرد سیستمی به مدیریت ریسک حتما مطالعه کنید. ترتیب دادن جلسات توفان فکری گروهی، روش خوبی برای شناسایی ریسک‌ها در این قالب است.‌ با این روش، افراد وادار به تفکر می شوند و به همدیگر کمک می کنند تا تجارب خود را توسعه دهند. نکته ی مهم در خصوص این مرحله اتمام نا پذیری آن است. یعنی هر لحظه ممکن است ریسک های جدیدی بوجود بیایند و لازم است که کمیته ریسک منابع انسانی فعالیت مستمری داشته باشد. شاید وجود یک دبیرخانه دائمی برای آن کمک کننده باشد. در شناسایی ریسک بهتر است تا از عبارت «اگر»- «آنگاه» استفاده شود‌: اگر شرایط ‌اين باشد، آنگاه پیامدهایش ‌اين خواهد بود. این نوع از عبارت در تبیین و توضیح ریسک ها کمک بسیاری میکند.

ارزیابی

وقتی ریسک های شناسایی شدند، بایستی ارزیابی شوند. در این مرحله دو نکته خیلی مهم است، یکی احتمال وقوع و دیگری پیامدهای وقوع این ریسکها. ارزیابی پیامد‌های ریسک از نظر هزینه، برنامه‌ریزی و نیز انتخاب پیامدی که مي‌تواند بیشترین تاثیر را داشته باشد، بسیار مهم است. برای مثال ارزیابی یک ریسک از نظر هزینه ممکن است نشان‌دهنده تاثیر کم آن بر سازمان باشد، حال آنکه ‌اين ارزیابی از نظر برنامه‌ریزی، مي‌تواند حاکی از تاثیر بالای آن باشد، پس بايد سطح بالایی از ریسک را در برنامه‌ریزی درنظر گرفت. نمونه ماتریس احتمال-پیامد به صورت زیر است:

همانگونه که در شکل نشان داده شده است، در تحلیل این ماتریس 5 حالت پیش می آید که به تفکیک رنگ مشخص شده است. البته این اعداد و ارقام، مثال است و در شرایط واقعی بایستی طیف های واقعی و خاص هر سازمان طراحی گردد.

اداره کردن

چهار  روش برای اداره کردن ریسک‌ها وجود دارد:

1. کاهش: سازمان بایستی برنامه ریزی کند تا حد امکان، احتمال بروز برخی ریسک ها را به حداقل برساند. اگر از این مرحله عبور کرده است و ریسک رخ داده است، بایستی تلاش کند، تا پیامدهای آنرا به حداقل برساند. به عنوان مثال نهایت تلاش سازمان در حوزه جذب بایستی این باشد که افرادی را با انطباق حداکثری با نیاز استخدام کند. حال اگر این استخدام انجام شده است و این انطباق وجود ندارد، بایستی روی توسعه وی یا جابجای وی متمرکز شود، تا به موقعیتی که بیشترین تطبیق را دارد منتقل کند، تا پیامدهای این استخدام بد کاهش پیدا کند.
2. اجتناب: که به معنای ‌ايجاد تغییر در چیزی برای اجتناب کامل از ریسک مي‌باشد، برای مثال ‌ايجاد تغییری در یک فرایند برای اجتناب کامل از یک ریسک احتمالی.
3. واگذاری: مثل برونسپاری بخشی از فرایندهای منابع انسانی، یا بیمه کردن چیزهایی که امکان پذیر است.
4. پذیرش: در مورد برخی ریسک ها نمی شود هیچ کدام از سه مورد فوق رو بکار گرفت، مثلا برخی از ترک خدمت از حیطه تصمیمات سازمان خارج است، این ریسکها بایستی پذیرفته شود، ولی برای رخداد آنها سازمان برنامه داشته باشد.

نظارت و گزارش دهی

هر اتفاقی که درون سازمان رخ می دهد بایستی نظارت و پایش شود. فرایند مدیریت ریسک منابع انسانی هم از این اصل مستثنی نیست. بایستی اطمینان حاصل کرد، به آن چیزی که می خواستیم رسیده ایم. بایستی از اتفاقات گذشته درس عبرت بگیریم. بایستی، بازخور بگیریم و این بازخور به یادگیری ما کمک می کند.

مدیریت ریسک منابع انسانی فرایندی است که اگر به موقع و درست انجام شود، جلوی خیلی اتفاقات جاری را خواهد گرفت. پروژه های بهبود بسیاری برای سازمان به همراه خواهد داشت و در دراز مدت اثرات بزرگی در سازمان ایجاد خواهد کرد.

پیروز و پایدار باشید.

اگر مفید بود با دوستان خود به اشتراک بگذارید