مدیریت جانشین پروری

مقدمه ای بر مدیریت جانشین پروری

دلائل زیادی برای اهمیت پیاده سازی مدیریت جانشین پروری وجود دارد. در وهله اول، برنامه مدیریت جانشین پروری، باعث می شود که کارکنان متوجه شوند که سازمان تفکر استراتژیک در مورد آینده دارد.

همانطور که روزول استاد توسعه و آموزش کارکنان بیان کرده است؛ یک برنامه مدیریت جانشین پروری جامع، مدیریت استعداد  را با برنامه ریزی استراتژیک سازمانی ترکیب کرده، به جای پر کردن ساده منصب های در دسترس، تغییرات در منصب های مدیریتی را پیش بینی می کند. داشتن یک خزانه ای از کارکنان با استعداد بالا به تداوم منابع مدیریتی کمک می کند و حفظ، انگیزش و عملکرد افراد با استعداد بالا را افزایش می دهد، همچنین هزینه ها و شرایط نامطمئن استخدام از خارج هم کاهش می یابد.

در اواخر دهه 80 و اوائل دهه 90 بازار نیروی کار سبب شد، سازمان هائی که ساختار کوچک سازی را در پیش گرفته اند، مدیران میانی خود را که معمولا جانشین  سطوح بالاتر بودند از سازمان حذف کنند. این سبب مسطح شدن سلسله مراتب با فرصت های کمتر برای ارتقاء کارکنان شد. بنابراین دهه گذشته بعلت بعضی از عامل ها باعث کمبود استعدادهای موجود سازمان ها شد. مسطح شدن سازمانها، مسن شدن نیروی کار و افزایش کوچک سازی همه عواملی بود، که سبب کمبود افراد مناسب برای جانشینی منصب های مدیریت بود، در این راستا سازمان ها به سیستم های مدیریت جانشین پروری روی آوردند.

این برنامه سبب تسهیل شناسائی افرادی می شود که به نظر می رسد، توانائی بر عهده گرفتن منصب های کلیدی سازمان را دارند، یا افرادی که پس از آموزش های خاصی قادر خواهند بود این انتظار را برآورده کنند.

به عبارت ساده می توان مدیریت جانشین پروری را یک فعالیت توسعه شغلی برای اطمینان از تداوم کارکنان در سازمان دانست که بر آماده سازی کارکنان برای پر کردن منصب های کلیدی  تاکید دارد.

متز(1998) موارد زیر را برای طراحی یک فرآیند جانشین پروری در مواجه با نیازهای حال و آینده ، برای سازمان با اهمیت شمرده است:

  • شناسائی توانائی های اصلی سازمان، شایستگی های استراتژیک و مدل شایستگی رهبری که برای ارزیابی منصب ها استفاده می شود .
  • طراحی فرآیند توسعه برای تاکید بر یادگیری نیازهای شایستگی برای موفقیت سازمان

 

برای بیان اهمیت برنامه ریزی جانشین پروری شاخص هایی وجود دارد که این شاخص ها عبارتند از :

¨          توانایی برای شناسایی رهبران جدید

¨          توانایی برای توسعه رهبران جدید

¨          توانایی برای کسب موفقیت های مالی

¨          توانایی برای پرورش فرهنگ سازمانی مثبت

¨          توانایی برای ایجاد مدیریت تغییر

¨          توانایی برای حفظ مزیت رقابتی

¨          توانایی برای حفظ شایستگی ها

¨          توانایی برای ایجاد قابلیت دوام بلند مدت سازمانی

روزول(2005) نیز ملاحظات ارزشمند زیر را بیان می کند:

  • برنامه ریزی جانشین پروری پایه ای را برای پیشرفت مسیر شغلی ارتباطات برای هر فردی شکل می دهد.
  • فرایند برنامه ریزی جانشین پروری به گونه ای عمل می کند که توسعه حرفه ای و برنامه های آموزشی ایجاد می کند.
  • برنامه ریزی جانشین پروری پیشرفت مسیر شغلی و جا به جایی شغلی برای فرد ایجاد می کند.
  • برنامه ریزی جانشین پروری، یک سیستم برنامه ریزی منابع انسانی ایجاد می کند.

همچنین وی  دلائلی برای استفاده از مدیریت جانشین پروری عنوان کرده است:

  • همکاری در اجرای برنامه های استراتژیک سازمان
  • شناسائی نیازهای جایگزینی به عنوان ابزاری برای آموزش و توسعه مورد نیاز کارکنان
  • افزایش خزانه استعدادها از کارکنان قابل ارتقا
  • فراهم کردن فرصت هائی برای کارکنان با استعداد بالا
  • بهره برداری از استعداد ها برای سرمایه های فکری در سازمان
  • کمک به افراد برای درک برنامه های شغلی شان در سازمان
  • تشویق توسعه گروه های متنوع در سازمان
  • ارتقای اصول اخلاقی کارکنان
  • بهبود توانائی کارکنان در پاسخگوئی به تقاضاهای قابل تغییر محیطی
  • مواجه با تاثیرات کوچک سازی
  • تصمیم اینکه کدام یک از کارکنان بدون آسیب به سازمان می توانند سازمان را ترک کنند.
  • تعداد کارکنان موجود را کم کرده و کارکنان ضروری و مناسب را حفظ می کنیم.

 یک جزء جدائی ناپذیر از برنامه ریزی جانشین پروری برای سازمانهای فردا حفظ و استخدام کارکنان با استعداد حال و آینده است. نظام مدیریت جانشین پروری امروزه به عنوان راه حلی برای جذب، توسعه، و حفظ استعدادها که یکی از چالش های اخیر سازمانها می باشد استفاده می شود. شرکتها استفاده از برنامه ریزی جانشین پروری را با حفظ افراد با استعداد بالا همراه می دانند. تحقیق " جنگی برای استعدادها” که توسط موسسه مکنزی صورت گرفت، پیوند جدائی ناپذیری میان پیشرفت شغلی و حفظ کارکنان با استعداد نشان داد. این ارتباط نشان دهنده نیاز به ایجاد سیستم مدیریت جانشین پروری موثر و کارا برای جذب، توسعه و حفظ استعدادها است.

 در نوشته های بعدی بر تفاوتهای مدیریت جانشین پروری با برخی وظایف مدیریت منابع انسانی، مدلهای جانشین پروری و حتی انتقاداتی که به چنین سیستم هایی وارد است، خواهم پرداخت.

اگر مفید بود، با دوستان خود به اشتراک بگذارید.

8 دیدگاه دربارهٔ «مقدمه ای بر مدیریت جانشین پروری»

  1. استاد بحث خيلي مهمي است و ممنون از مطالب مفيد سايت .ولي متاسفانه در اكثر سازمان هاي دولتي مديران بر اساس ضوابط انتخاب نميشوند بلكه روابط حاكم است و موضوع مهم ديگه بعضي از مديران از كاركنان توانمند واهمه دارند كه اگر خيلي خوب آموزش ببيند نكنه جاي من را بگيره .چون اهداف شخصي است نه سازماني .درصورتيكه با بازنشسته شدن يا ترك سازمان به هر دليلي نيروهاي توانمند هستند كه ميتوانند بدون ايجاد مشكل به سمت اهداف سازماني حركت كنند .اميدوارم منظورم را رسانده باشم.متاسفانه ما در سازمانهاي دولتي بسيار مشكل داريم دراين زمينه.

    1. ممنون از ابراز لطف شما. نكته اي كه فرموديد درست است و اصلاح آن نيازمند تغيير فرهنگ است. خبر خوب اينكه اين اتفاق در حال رخ دادن است و سازمانها و مديران بسياري را نيز مي توان يافت كه در پي توانمند سازي و توسعه همكاران خود هستند.
      موفق باشيد

  2. در سازمانهای سالم موضوع فوق کاملا صحیح است ولی فرض بفرمایید در سازمانی که مسیر ارتقا شغلی دیده نشده است جانشین پروری مفهومی ندارد! در حقیقت برخی مضامین در سازمانها به آنچنان پازل پیچیده ای تبدیل می شود که ممکن است شخص تظاهر به جانشین پروری کند ولی واقعا این امر اتفاق نمی افتد.

    1. سلام

      وقت شما به خير

      بله، لينك سايت را مي توانيد در منابع خود ذكر كنيد. ولي نمي توانيد جزء مراجع اصلي باشد. در دنيا ذكر آدرس سايتها به عنوان منبع اصلي خيلي پذرفته شده نيست

      موفق باشيد

  3. بازتاب: شکلاتی

  4. عرض سلام و ادب. دانشجوی ارشد مدیریت اموزشی هستم و مایلم موضوع پایان نامه ام جانشین پروری باشد اما نمیدانم از چه منظر روی این موضوع تحقیق کنم. پیشنهادی مدنظر جنابعالی هست؟

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *